၃။ လီဟုန္ၾကည္သည္ ဗုဒၶထက္ သူ သာလြန္တယ္လို ့ ယူဆ

ပဌမ ေလ့လာခ်က္အျဖစ္ ဦးဆံုးေလ့လာပါ့မယ္။
လီဟုန္ၾကည္ရဲ့ ဓမၼစၾကာ လည္ေစေသာ္- ဆိုတဲ့ ညႊန္ျပခ်က္ဟာ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ ညြန္ျပခ်က္လား?
သည္အေျဖအျဖစ္ လီဟုန္ၾကည္ကေတာ့ ဟုတ္တယ္ ... ေျပာမွာ ေတြ ့ရတယ္။

သူ ့ညႊန္ျပခ်က္ထဲမွာ ဗုဒၶဘာသာတရားဓမၼမွာ ရပ္တည္ ညႊန္ျပေနတယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာေတြ လည္း အမ်ားအျပားေတြ ့ရတယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း ဗုဒၶဘာသာသမိုင္း၀င္ အေၾကာင္းအရာေတြ ကို အခါ အားေလ်ာ္စြာ ထုတ္ျပတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ပံုအျဖစ္ သည္ေန ့ တည္ရွိေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာတို ့ရဲ့ အေတြးအေခၚမ်ဳိးေတြ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ျပတာေတြ ေတြ ့ရတယ္။

သည္ေတာ့ သည္ညြန္ျပခ်က္ဟာ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ ညႊန္ျပခ်က္ျဖစ္တယ္ ေျပာရေတာ့မွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သည္ညႊန္ျပခ်က္ဟာ တကယ္ပဲ ဗုဒၶဘာသာ တရားဓမၼညႊန္ျပခ်က္ ဟုတ္ၿပီလား? လို ့ေတာ့ မေမးဘဲထားလို ့ မျဖစ္ဘူး။ ဘယ့္ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ သူ ့ညႊန္ျပခ်က္ထဲမွာ ညႊန္ျပ သူဟာ “ ဘုရားထက္သာလြန္တယ္ ” ေျပာဆိုခ်က္ ပါေနလို ့ပဲ။

ဗုဒၶဘာသာမွာ ဗုဒၶဟာ ဆရာပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဆိုသူေတြဟာ ဗုဒၶဘုရား ညႊန္ျပပို ့ခ်တာေတြ အရ အသိေပါက္သူေတြရဲ့ အမည္ေတြပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ခံယူၿပီး ဗုဒၶဘုရားထက္ အသိေတြ အတတ္ေတြ ပိုလြန္သြားၿပီဆိုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အျဖစ္က လြန္သြားသူ၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျဖစ္ရမွာပဲ။

သည္ေနရာမွာ ေျပာစရာေတာ့ နည္းနည္း ရွိတယ္။ ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဟာ ဗုဒၶ ဘုရားထက္ အသိေတြ အတတ္ေတြ အားလံုး မလြန္ရေတာ့ဘူးလား? ဆိုတာပဲ။ သည္လိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ဗုဒၶဘုရား ေဖာ္ထုတ္လိုက္တဲ့ အသိပိုင္း အတတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အသိ အတတ္ထက္ မလြန္ရမွာသာ ျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶဘုရား ေဖာ္ထုတ္လိုက္တဲ့ အသိအတတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ မဟုတ္တဲ့ အသိအတတ္ေတြမွာေတာ့ ဗုဒၶထက္ ပိုခ်င္လည္း ပိုခြင့္ရွိပါတယ္။

ဟုတ္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာဘုရားရဲ့ တပည့္အျဖစ္ ခံယူတာဟာ ကိုယ္တတ္သိေနတဲ့ အတတ္ အသိေတြထက္ ဗုဒၶဘုရားက ပိုမိုတတ္သိေနတယ္ ခံယူၿပီး တပည့္ခံယူတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္တတ္ သိေနတာေတြထဲက ဗုဒၶဘုရား မတတ္မသိတာေတြ အမ်ားအျပားပဲ ရွိစရာ ရွိပါ တယ္။ ဗုဒၶဘုရားဟာ အရာရာမွာ ကိုယ့္ထက္ေတာ္သူ သိသူ မဟုတ္ႏိုင္ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ဘယ္လိုမွ မသိႏိုင္တဲ့ ကိုယ္နဲ ့အတူ လူေတြ ဘယ္လိုမွ မသိေနၾကတဲ့ လူလမ္း ေၾကာင္းအမွန္ကေလး တခုကို တီထြင္ေဖာက္ထုတ္သြားႏိုင္တဲ့ တစ္ဦးတည္းျဖစ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ျမတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ အတတ္အသိဟာ လူ ့ေလာကအတြက္ အတိုင္းမသိ အက်ဳိး ေက်းဇူး ႀကီးမားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သည္အတတ္အသိဟာ ေလာကထဲမွာရွိေနတဲ့ အတတ္ အသိေတြ အားလံုးကို တတ္တာ သိတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

သည္အတတ္အသိဟာ ေလာကထဲရွိသမွ် အတတ္အသိအားလံုးကို တတ္သိတဲ့ အတတ္ အသိ မဟုတ္ေပမယ့္ အဲသည္ အတတ္အသိေတြ အားလံုးထက္ အရင္းက် အေရးပါၿပီး လူကို ေက်းဇူးအမ်ားေစဆံုး အတတ္အသိေတာ့ ဟုတ္တယ္။

အတတ္အသိေတြ မွန္သမွ်ဟာ နည္းနည္းျဖစ္ျဖစ္၊ မ်ားမ်ား ျဖစ္ျဖစ္ လူကို ေက်းဇူးျပဳတာေတြ ခ်ည္းပါပဲ။ ေကာင္းေအာင္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ ဆိုးေအာင္လည္း ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္ပါမယ္။ ေက်းဇူး တစ္ ခုခုေတာ့ ျပဳၿမဲပါပဲ။ လူ ့အက်ဳိးကို သယ္ပိုးတဲ့ အတတ္အသိခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အဲသည္ အတတ္အသိေတြဟာ လူ ့ပတ္၀န္းက်င္ေတြနဲ ့ လူကို ဘယ္လုိတည္ေဆာက္ရမယ္ ဆိုတာ သိတာနဲ ့ တတ္တာေတြ ျဖစ္တဲ့ အသိအတတ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္။

ဗုဒၶညႊန္ျပတဲ့ အတတ္အသိဟာ လူကို မစင္ၾကယ္ေအာင္ ပတ္၀န္းက်င္က ကပ္လာေတြက လ ေယာင္ေဆာင္ေနတာေတြကို သိျမင္တဲ့ အသိနဲ ့၊ ဒါေတြကို ဖယ္ရွားတတ္တဲ့ အတတ္ျဖစ္တဲ့ လူစင္ၾကယ္ေစတဲ့ အသိနဲ ့ အတတ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶညႊန္ျပတဲ့ အတတ္အသိမရဘဲ ေလာကထဲက အတတ္အသိမ်ဳိးစံုး ရေနၿပီး ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ဦးေတာ့ေတာင္မွ ဗုဒၶညႊန္ျပတဲ့ အတတ္အသိ မရရင္ အဲသည္ မရသူကုိ အဲသည္ ပတ္၀န္းက်င္က ေက်းဇူးေတြ တကယ္ မျပဳႏိုင္ပါဘူး။ အဲသည္ေက်းဇူးေတြ တကယ္ မခံစားရဘူးလို ့ ဆိုလိုတာပါ။

တနည္း ေျပာရရင္ အုိးခြက္ ပန္းကန္ကို စင္စင္ၾကယ္ၾကယ္ သံုးခ်င္လို ့ အုိးခြက္ပန္းကန္ကို စင္
ၾကယ္ေအာင္ေဆးေၾကာခ်င္ရင္ မေဆးေၾကာခင္မွာ ေဆးေၾကာမယ့္ လက္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာသင့္ပါတယ္။ ေဆးေၾကာမယ့္ လက္က မစင္ၾကယ္ရင္ အိုးခြက္ ပန္းကန္ စင္စင္ ၾကယ္ၾကယ္ သံုးခ်င္တာလည္း အပိုပဲေနမယ္ မဟုတ္လား။

ဗုဒၶဘုရားရဲ့ အတတ္အသိေတြဟာ လူကို ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းေတြနဲ ့ ပံ့ပိုးဖို ့ မဟုတ္ဘဲ အပံ့ အပိုးခံလူကို စင္ၾကယ္ေစဖုိ ့သာ ျဖစ္ပါတယ္။ စင္ၾကယ္ေစဖုိ္ ့ဟာ လူအတြက္ ပဓာန အက်ဆံုး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘုရားရဲ့ အတတ္အသိဟာ အတတ္အသိမ်ားထဲက တမ်ဳိးသား ျဖစ္ေပမယ့္ လူ ့မွာ ေရွ ့တန္းအက်ဆံုး အတတ္အသိ ျဖစ္တယ္။

သည္အတတ္အသိကို တတ္သိရာမွာေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္သူ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္သူမွ ဗုဒၶထက္ သာလြန္သူ မရွိရပါဘူး။ ေခတ္စကားနဲ ့ ေျပာရရင္ ရေလးတီဗီတီ (Relativity) ဆိုတဲ့ သီ၀ရီ (Theory) ကို အိုင္းစတိုင္း (Einstein) ဆိုသူ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္။ သည္သီ၀ရီကို အိုင္းစတိုင္းထက္ ပိုသိသူဆိုတာ မရွိေကာင္းပါဘူး။ ပိုသိတယ္ ဆိုရင္ အဲသည္ သူဟာ အိုင္းစတိုင္း အမွားကို သိသူပဲ ျဖစ္မယ္။

အခုလည္း လီဟုတ္ၾကည္ ပိုသိတယ္ ဆိုရင္ ဗုဒၶမွားလို ့ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဗုဒၶ အသိနဲ ့ အတတ္ဟာ အဖက္ဖက္က မမွားဘူး ဆုိရင္ လီဟုန္ၾကည္သိတဲ့ ဗုဒၶတရားဆိုတာ မွားလို ့ ျဖစ္ရပါမယ္။ ႏွစ္ဦးလံုးလည္း မမွားၾကဘူး။ လီဟုန္ၾကည္ဟာ ဗုဒၶထက္ပိုလြန္တဲ့ အတတ္အသိရွိသူ ျဖစ္တယ္ - ဆိုတာေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ရဘူး။

မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ဆိုရေပမယ့္ ျဖစ္ေနၿပီလို ့ လီဟုန္ၾကည္က ဆိုးထားေတာ့ လီဟုန္ၾကည္က သည္ အဆုိအရ ဗုဒၶဘာသာ တစ္ေယာက္ မဟုတ္ရဘူး ျဖစ္ရမယ္။ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဗုဒၶညႊန္ျပတဲ့ အလင္းကို ခံယူေသာက္စို ့သူလို ့ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ စကားပဲ။ လီဟုန္ၾကည္က အဲသည္ လိုသူ မဟုတ္ဘူးဆိုေတာ့ လီဟုန္ၾကည္ကို ဗုဒၶဘာသာလို ့ ေျပာဖို ့ အေၾကာင္းမရွိ ျဖစ္တာေပါ့။ ဗုဒၶ အလင္းထက္လြန္တဲ့ အလင္းကိုေတာင္ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၿပီဆိုေတာ့ ဗုဒၶဟာ သူ ့ဆရာလည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဗုဒၶကို ဆရာလို ့ မညႊန္ျပႏိုင္ေတာ့သူကို ဗုဒၶဘာသာလို ့ ဘယ္လို ေျပာမလဲ။