စီစဥ္သူအမွာ
ဗုဒၶ၏ တရားဓမၼကို ေလ့လာဆည္းပူးသူတို ့ ေရွးဦးစြာ သိထားရမည့္ အခ်က္သည္ ဗုဒၶ မေဟာေသာ အျခင္းအရာမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ တရားဓမၼမ်ားကို ခြဲခြဲျခားျခား သိထားရန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဗုဒၶမေဟာေသာ အခ်င္းအရာမ်ားကို တရားဓမၼဟု မွတ္ယူမိပါက အားထုတ္ရက်ိဳးမနပ္ အခ်ည္းအႏွီးသာ ျဖစ္ရေပေတာ့မည္။
သို ့ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္မွတ္ေလ့လာခဲ့ေသာ ဗုဒၶ၏ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားမွ ဗုဒၶမေဟာ ေသာအျခင္းအရာမ်ားကို ေရွးဦးစြာ ေဖာ္ျပေပးလိုပါသည္။
ဤသို ့ေဖာ္ျပရာ၌ စာလံုးတစ္လံုးမွ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းမရွိ တိတိက်က် ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သာသနာေရး ဦးစီဌာန ပံုႏွိပ္တိုက္မွ ရိုက္ႏွိပ္ေသာ ဆဌသဂၤါယနာတင္ ပိဋကတ္ေတာ္ သံယုတ္ပါဠိေတာ္ (ျမန္မာျပန္) တတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ ၃၇၁ မွ သုတ္ အမွတ္စဥ္ ၁၀၇၈ စိႏၱသုတ္-
ရဟန္းတို ့ ေလာကသည္ ၿမဲ၏ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေလာကသည္ မၿမဲ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေလာကသည္ အဆံုးရွိ၏ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ထိုအသက္သည္ပင္ ထိုကိုယ္ျဖစ္၏ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ အသက္သည္ တျခား ကိုယ္သည္တျခား လည္းေကာင္း၊ သတၱ၀ါသည္ ေသၿပီးသည္ ေနာက္၌ ျဖစ္၏ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ သတၱ၀ါသည္ ေသၿပီးသည္ေနာက္၌ မျဖစ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ သတၱ၀ါသည္ ေသၿပီးေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္ မျဖစ္လည္းမျဖစ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ သတၱ၀ါသည္ ေသၿပီးသည္ေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ မျဖစ္သည္ လည္းမဟုတ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ဤသို ့ယုတ္ညံ့ေသာ အကုသိုလ္ စိတ္ကို မႀကံစည္ ကုန္ရာ။ ထိုသုိ ့ မႀကံစည္သင့္ျခင္းသည္ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ရဟန္းတို ့ ဤအႀကံအစည္သည္ အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ မစပ္၊ မဂ္တည္းဟူေသာ အက်င့္ျမတ္၏ အစမဟုတ္၊ ၿငီးေငြ ့ရန္၊ တပ္ျခင္းကင္းရန္၊ ခ်ဳပ္ရန္၊ ၿငိမ္းေအးရန္၊ ထူးေသာဥာဏ္ျဖင့္ သိရန္၊ ကိုယ္တိုင္သိရန္၊ တဏွာမွ ထြက္ေျမာက္ရန္ မျဖစ္။
ရဟန္းတို ့ သင္တို ့သည္ ႀကံစည္လိုၾကကုန္ေသာ ဤကား ဆင္းရဲတည္း ဟု ႀကံစည္ကုန္ ရာ၏၊ ဤကား ဆင္းရဲျဖစ္ေပၚေၾကာင္းတည္းဟု ႀကံစည္ကုန္ရာ၏။ ဤကား ဆင္းရဲခ်ွဳပ္ရာ (နိဗၺာန္)တည္း ဟု ႀကံစည္ကုန္ရာ၏။ ဤကား ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာ (နိဗၺာန္) သို ့ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္တည္းဟု ႀကံစည္ကုန္ရာ၏။ ထုိသို ့ႀကံစည္သင့္ျခင္းသည္ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ရဟန္းတုိ ့ ဤအႀကံအစည္သည္ အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ စပ္၏။ မဂ္တည္း ဟူေသာ အက်င့္ျမတ္၏အစ ျဖစ္၏။ ၿငီးေငြ ့ရန္၊ တပ္ျခင္းကင္းရန္၊ ခ်ဳပ္ရန္၊ ၿငိမ္းရန္၊ ထူးေသာ ဥာဏ္ ျဖင့္ သိရန္၊ ကိုယ္တိုင္သိရန္၊ တဏွာမွ ထြက္ေျမာက္ရန္ျဖစ္၏။
ရဟန္းတို ့ ထို ့ေၾကာင့္ ဤကား ဆင္းရဲတည္းဟု သိရန္ အားထုတ္ရမည္။ ပ။ ဤကား ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာ (နိဗၺာန္) သို ့ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္တည္း ဟု သိရန္ အားထုတ္ရမည္ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ သာသနာေရး ဦးစီးဌာန ပံုႏွိပ္တိုက္မွ ရိုက္ႏွိပ္ေသာ ဆဌ သဂၤါယနာတင္ ပိဋကတ္ေတာ္ မဇၥိ်မ ပဏၰာသ ပါဠိေတာ္ (ျမန္္မာျပန္) စာမ်က္ႏွာ ၁၅၉၊ သုတ္အမွတ္စဥ္ ၁၈၇၊ ၁၈၈၊ ၁၈၉ အဂၢိ၀စၦသုတ္-
၁၈၇။ အကၽြႏု္ပ္သည္ ဤသို ့ၾကားနာခဲ့ရပါသည္-
အခါတပါး၌ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာ၀တၳိျပည္ အနာထပိဏ္ သူေဌး၏ အရံျဖစ္ေသာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္း၌ သတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ ၀စၦအႏြယ္ျဖစ္ေသာ ပရိဗိုဇ္ သည္ ျမတ္စြာဘုရား ရွိေတာ္မူရာ အရပ္ကို ခ်ဥ္းကပ္၍ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ အတူ ၀မ္းေျမာက္ဖြယ္ အမွတ္ရဖြယ္စကားကို ေျပာဆို ၿပီးဆံုးေစၿပီးေနာက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေနရာ၌ ထိုင္ကာ အသွ်င္ေဂါတမ၊ ေလာကသည္ၿမဲ၏ ဤအယူသည္သာ မွန္၏၊ တပါးေသာ အယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာ တည္းဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့အယူရွိပါသေလာ ဟူ၍ ေလွ်ာက္ထား၏။ ၀စၦ ေလာကသည္ ၿမဲ၏၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္းဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါ ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္ မၿမဲ ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမ ဤသို ့အယူရွိပါသေလာ ဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ ေလာကသည္ မၿမဲ ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း
ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု (ေလွ်ာက္၏)။
၀စၦ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါ ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏)။
အသွ်င္ေဂါတမ ထိုအသက္သည္ပင္ ထုိကိုယ္ေကာင္တည္း၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့အယူရွိပါသ ေလာဟု (ေလွ်ာက္၏) ၀စၦ ထိုအသက္သည္ပင္ ထုိကိုယ္ေကာင္တည္း၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါ ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
အသွ်င္ေဂါတမ အသက္သည္တျခား၊ ကိုယ္ေကာင္သည္တျခားတည္း၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏၊ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤ္သို ့အယူ ရွိပါသေလာဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ အသက္သည္တျခား၊ ကိုယ္ေကာင္သည္တျခားတည္း၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏၊ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့ အယူမရွိပါဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္၏ ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ ၊ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့အယူရွိပါ သေလာ ဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္၏ ၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ ၊ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါ ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏) ။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ မျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏၊ တပါးေသာ အယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့အယူရွိပါ သေလာဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ မျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏၊ တပါးေသာ အယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏)။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္၏၊ ျဖစ္လည္းမျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာ အယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမ သည္ ဤသို ့အယူရွိပါသေလာဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္၏၊ ျဖစ္လည္းမျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာ အယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါ ဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏)။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္း မဟုတ္၊ မျဖစ္သည္လည္း မဟုတ္ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏီွးသာ တည္း ဟု အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့အယူရွိပါသေလာဟု (ေလွ်ာက္၏) ။ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္း မဟုတ္၊ မျဖစ္သည္လည္း မဟုတ္ ဤအယူသည္သာ မွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏီွးသာ တည္း ဟု ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏)။
၁၈၈။ အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္ ၿမဲ၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ လာကသည္ ၿမဲ၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။ အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္မၿမဲ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ ေလာကသည္ မၿမဲ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့ အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္ အဆံုးရွိ၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ ေလာကသည္ အဆံုးရွိ၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ ထိုအသက္သည္ပင္ ထိုကိုယ္ေကာင္တည္း အဆံုးမရွိ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ ထိုအသက္သည္ပင္ ထိုကိုယ္ေကာင္တည္း အဆံုးမရွိ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ အသက္သည္တျခား ကိုယ္ေကာင္သည္ တျခားတည္း ၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ အသက္သည္တျခား ကိုယ္ေကာင္သည္ တျခားတည္း ၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္၏ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္၏၊ ျဖစ္လည္းမျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္၏၊ ျဖစ္လည္းမျဖစ္၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ ၊ မျဖစ္သည္ လည္းမဟုတ္၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ အသွ်င္ေဂါတမသည္ ဤသို ့ အယူရွိပါသေလာဟု ေမးသည္ ရွိေသာ္ ၀စၦ ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္္မွ ေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ ၊ မျဖစ္သည္ လည္းမဟုတ္၊ ဤအယူသည္သာမွန္၏ တပါးေသာအယူသည္ အခ်ည္းႏွီးသာတည္း ဟူ၍ ငါသည္ ဤသို ့အယူမရွိပါဟု ေျဖဆို၏။
အသွ်င္ေဂါတမ အဘယ္သို ့ေသာ အျပစ္ကို ေကာင္းစြာျမင္၍ ဤသို ့ အခါခပ္သိမ္း ဤ ဒိဌိ အယူတို ့ကို မကပ္ေရာက္ပါသနည္းဟု (ေလွ်ာက္၏) ။
၁၈၉။ ၀စၦ ေလာကသည္ ၿမဲ၏ ဟူေသာအယူသည္ မိစာၦ အယူတည္း၊ မိစာၦ ဒိဌိဟူေသာ ေတာခ်ံဳတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ ခရီးခဲတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္း ဟူေသာ ဆူးေျငာင့္တည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ တုန္လႈပ္ျခင္းတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ သံေယာဇဥ္၊ ဆင္းရဲႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။ ညွဥ္းဆဲျခင္း ႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။ ၿငီးေငြ ့ျခင္းငွာ မျဖစ္၊ တပ္ျခင္း ကင္းျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ခ်ဳပ္ျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ၿငိမ္းျခင္းငွာ မျဖစ္၊ အထူးသိျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းငွာ မျဖစ္။
၀စၦ၊ ေလာကသည္ မၿမဲဟူေသာ။ ပ။ ၀စၦ၊ ေလာကသည္ အဆံုးရွိ၏ ဟူေသာ။ ပ။ ၀စၦ၊ ေလာကသည္ အဆံုးမရွိဟူေသာ။ ပ။ ၀စၦ၊ ထိုအသက္သည္ ထိုကိုယ္ေကာင္တည္း ဟူေသာ။ပ။ ၀စၦ၊ အသက္သည္ တျခား ကိုယ္ေကာင္သည္တျခား ဟူေသာ။ပ။ ၀စၦ၊ သတၱ၀ါ သည္ ေသသည္မွေနာက္၌ ျဖစ္၏ဟူေသာ။ပ။ ၀စၦ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္ေနာက္၌ မျဖစ္ ဟူေသာ။ပ။ ၀စၦ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွေနာက္၌ ျဖစ္လည္း ျဖစ္၏ ၊ ျဖစ္လည္း မျဖစ္ဟူ ေသာ။ပ။ ၀စၦ၊ သတၱ၀ါသည္ ေသသည္မွေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္း မဟုတ္၊ မျဖစ္သည္ လည္း မဟုတ္ဟူေသာ အယူသည္ မိစၦာအယူတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္း ဟူေသာ ေတာခ်ဳံတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ ခရီးခဲတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္း ဟူေသာ ဆူးေျငာင့္တည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ တုန္လႈပ္ျခင္းတည္း၊ မိစာၦဒိဌိတည္းဟူေသာ သံေယာဇဥ္၊ ဆင္းရဲႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။ ညွဥ္းဆဲျခင္း ႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။ ျပင္းျပစြာ ပင္ပန္းျခင္းႏွင့္တကြ ျဖစ္၏ ၊ ပူေလာင္ျခင္းႏွင့္တကြျဖစ္၏၊ ျဖစ္၏။ ၿငီးေငြ ့ျခင္းငွာ မျဖစ္၊ တပ္ျခင္းငွာ မျဖစ္ ခ်ဳပ္ျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ၿငိမ္းျခင္းငွာ မျဖစ္၊ အထူးသိျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္းငွာ မျဖစ္၊ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းငွာ မျဖစ္။ ၀စၦ ငါသည္ ဤအျပစ္ကို ေကာင္းစြာျမင္သည္ ျဖစ္၍သာလွ်င္ ဤသို ့ အခါခပ္သိမ္း ဒိဌိအယူတို ့သို ့ မကပ္ေရာက္ရာဟု (မိန္ ့ေတာ္မူ၏)။
အထက္ပါ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ တရားဓမၼမ်ားကို ဖတ္ရႈၿပီးပါက ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသား မ်ား ၿငိမ္းေအးခ်မ္းသာေစရန္ ေဟာၾကားရာ၌ မည္သည္ကိုျဖင့္ လူသားမ်ားအတြက္ အက်ဳိးမရွိ၍ မေဟာၾကားပါ။ မည္သည္ကိုျဖင့္ အက်ဳိးရွိ၍ ေဟာၾကားပါသည္၊ က်င့္ႀကံ အားထုတ္ၾကပါဟူ၍ ေဟာၾကားထားေၾကာင္း ေတြ ့ရပါလိမ့္မည္။
ယေန ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ဘုရား၏ တရားမဟုတ္သည္မ်ားကို တရားလုပ္၍ ေဆာင္ေနသူမ်ား မ်ားျပားေနေၾကာင္း စာရႈသူေတြ ့ျမင္ေနရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ တရားဓမၼသည္ ဒုကၡမျဖစ္ေရးပင္၊ ဒုကၡမျဖစ္ပါက သုခခ်မ္းသာ ႏွင့္ေနရမည္ဟု ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဒုကၡမျဖစ္ရန္ အကုသိုလ္ကံမ်ား မျပဳလုပ္ျခင္းသည္ အေၾကာင္းတရားျဖစ္သည္။ သို ့ေၾကာင့္ ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ေကာင္းမ်ား (သို ့မဟုတ္) ကုသိုလ္ကံမ်ားကို မိမိ၌ အစဥ္ေမြးျမဴထား၍ မိမိပတ္၀န္းက်င္ လူအမ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံရမည္။ သို ့မွသာ ကုသိုလ္ကံ တရားမ်ားျဖင့္ က်င့္သံုးေနထိုင္သူျဖစ္၍ လူ ့ဘ၀တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ တိုးတက္ေသာ လူသားတံခြန္ ဧကံမုခ် ျဖစ္ရေပေတာ့မည္။ ဤသည္မွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ တရား ဓမၼပင္ ျဖစ္ေပသည္ဟု ဤစာအုပ္က ေဖာ္ညြန္းျပဆိုထားသည္။
ဤစာအုပ္အား ေရးသားျပဳစုသူ သွ်င္မိုးျပာသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ က်မ္းဂန္စာေပႏွင့္လည္း မလြတ္၊ လူတန္းစားမေရြး လြယ္လင့္တကူ နားလည္သေဘာေပါက္ေစရန္ ရိုးစင္းေသာ စကားေျပာျဖင့္ တင္ျပထားသည္။ စာရႈသူအားလံုး ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာ ရရွိခံစားရလိမ့္မည္ ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။
ေလးစားစြာျဖင့္